De Truiense Zomerpeiling 2024 is afgerond en toont opvallende verschuivingen in het politieke landschap van Sint-Truiden. Bijna alle traditionele partijen verliezen terrein of blijven stilstaan. Vlaams Belang blijft de grootste partij, maar WOW Sint-Truiden verrast met een opmerkelijke stijging.
Als het morgen verkiezingen zouden zijn zou Vlaams Belang de grootste partij van onze stad zijn. Dit is iets dat ook in de laatste peilingen steeds naar voren kwam. Maar nieuw is dat Vlaams Belang een uitdager heeft gevonden in de strijd rond ‘het alternatief’ voor de traditionele politiek. WOW Sint-Truiden groeit stevig in de zomerpeiling en groeit van drie naar vijf zetels.
De plotse verschuiving toont aan dat niets zeker is in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen op 13 oktober en ook dat de strijd om de ‘zwevende kiezer’ doorslaggevend zal zijn.
WOW Sint-Truiden: het nieuwe alternatief?
WOW Sint-Truiden verrast het meest in de peiling met een sterke stijging naar 14,2%, goed voor 5 zetels. Ze lijken daarmee stemmen te hebben afgenomen van verschillende partijen, waaronder Vlaams Belang, dat ook stemmen verliest aan N-VA.
WOW liet zich tot nu toe nog niet opmerken met inhoudelijke standpunten, maar eerder omdat ze luid en duidelijk aanwezig zijn in het straatbeeld met felroze borden, T-shirts en hun aanwezigheid op evenementen in groep.
Alleen CD&V en WOW begonnen vroeg aan hun campagne. De campagne van WOW draaide tot nog toe vooral rond het in de markt zetten van hun partij. CD&V hees hun burgemeester, Ingrid Kempeneers, op het schild. Al viel deze laatste gedeeltelijk in het water omdat CD&V kampte met interne strubbelingen over lijstvorming en participatie.
Ondanks de sterke opmars van WOW lijkt Vlaams Belang ongenaakbaar. WOW biedt immers nog geen antwoord op thema’s die typisch aan Vlaams Belang kleven, zoals veiligheid. Ook hun poging om de Vlaams Belang kiezer aan te trekken door uit te pakken met een ondernemer, lijkt geen vruchten af te werpen. Het doorsnee profiel van een WOW-kandidaat en het netwerk rond de partij situeert zich dan ook vooral in het centrum-linkse kamp: vaak jonge, hoger opgeleide Truienaren die actief zijn in het vrijwilligersleven van onze stad. Hetzij via Vrijstaat A, hetzij in andere aspecten zoals horeca, evenementen, sportclubs,… WOW bestaat met andere woorden eerder uit ‘vriendengroepen’ die elkaars netwerk aanspreken.
Of WOW de peilingsresultaten zal kunnen verzilveren is onduidelijk. Een groot aantal mensen die een stem uitbrachten voor WOW brengen alsnog hun stem uit op kopstukken van andere partijen. De laatste uitdaging voor WOW zal ook zijn om hun stemmers de deur uit te krijgen op 13 oktober. Ze kunnen kiezers bekoren die de traditionele politieke partijen moe zijn, maar dat gaat in onze peiling vaak ook gepaard met de intentie om niet meer te gaan stemmen.
Vlaams Belang blijft sterk
Hoewel Vlaams Belang enkele percentages verloor aan WOW en N-VA, blijven ze de grootste partij in Sint-Truiden. Ze hebben in onze peiling zelfs het potentieel om 9 zetels in de gemeenteraad te halen. De verklaring voor hun daling kan liggen aan de tegenvallende resultaten op 9 juni. Ondanks vele positieve peilingen kon Vlaams Belang toen de verwachtingen niet waarmaken. Onder andere het debat rond genderidentiteit, waarbij Vlaams Belang zich niet van zijn beste kant toonde, kostte hen stemmen.
Opvallend ten opzichte van eerdere peilingen, is dat lijsttrekker Roosmarijn Beckers nu de populairste politica van onze stad is. Al moet wel gezegd worden dat het verschil met Ingrid Kempeneers zeer klein is.
Beckers wist op 9 juni met zo’n 13.733 stemmen haar zetel in het Vlaams Parlement binnen te halen. Zo’n 1500 van die stemmen kwamen uit Sint-Truiden stad. De campagne van juni heeft er voor gezorgd dat Beckers meer naamsbekendheid kreeg bij de eigen achterban.
Traditionele partijen
Over het algemeen verliezen alle traditionele partijen terrein in Sint-Truiden. Alleen N-VA boekt een lichte vooruitgang ten opzichte van de vorige peiling. De nationale overwinning en de uitgebreide campagne in Limburg verklaren dit deels. Hun gebrek aan uitgesproken kopstukken is echter een nadeel. Lijsttrekker Günther Dauw sluit de rij af in onze populariteitspoll. Huidig schepen Peter Deltour (ook N-VA) werd dan weer door onze steekproef het meeste vernoemd. Andere namen waren statistisch niet relevant.
CD&V Sint-Truiden had de afgelopen periode te maken met enkele tegenvallende berichten in de media. Verschillende van hun kandidaten trokken hun kandidatuur in, waaronder voormalig schepen Jurgen Reniers. Twee kandidaten liepen in de recentste weken zelfs over naar andere partijen. Bovendien werden hun eerste campagnebeelden slechts lauw onthaald. Ook de recentste poging om zich weer op het thema veiligheid te zetten, kreeg een weerslag van coalitiepartners Open VLD en N-VA.
Lijsttrekker en huidig burgemeester Ingrid Kempeneers geniet nog steeds veel steun van kiezers uit andere partijen, vooral van N-VA, Open VLD en WOW. Haar uitdaging zal zijn om deze kiezers toch te overtuigen om hun vertrouwen bij CD&V te leggen.
Vooruit blijft nek-aan-nek strijden met CD&V voor de tweede plaats in de ranking. Zij waren de eerste partij die hun lijst voorstelde. Hun campagne kende tot nu toe echter weinig succes mede omdat hun voornaamste opiniepagina’s van kamp wisselden. Iets waardoor Vooruit nu maar moeilijk in beeld lijkt te komen.
Open VLD weet zich goed te handhaven en behaalt nagenoeg hetzelfde resultaat als in onze voorjaarspeiling. Dit ondanks tegenvallende resultaten op 9 juni en ook negatieve berichtgeving rond onder andere Hilde Vautmans.
Geen meerderheid met drie partijen
De grootste conclusie uit deze peiling is wel dat er geen enkele meerderheid kan worden gevormd met drie partijen, tenzij met Vlaams Belang. Al ziet geen enkele partij binnen onze stad dat openlijk zitten.
Om een meerderheid te vormen in de Truiense gemeenteraad zijn minstens 18 zetels nodig. Zelfs als Vooruit en CD&V de strijdbijl kunnen begraven, hebben ze nog steeds twee andere partijen nodig om een meerderheid te vormen. Het zogenaamde ‘voorakkoord’ tussen Vooruit, Open VLD en N-VA, waarvoor tot op heden nog geen enkel bewijs is geleverd buiten uitspraken uit de wandelgangen van het stadhuis, zou geen meerderheid halen. WOW zou in dat geval kunnen depanneren en zo zichzelf in een sterke onderhandelingspositie brengen. Dit is ook wat N-VA na de verkiezingen van 2018 kon doen.
Wat we vooral zien bij de traditionele partijen in onze stad is dat zij proberen capteren op een verkiezingsthema dat niet in hun stal past: veiligheid. Het thema is zo gemediatiseerd dat weinigen zich nog iets aantrekken van de echte feiten en cijfers. Bovendien is het een traditioneel rechts thema. Elke publieke discussie hierover lijkt Vlaams Belang in de kaart te spelen. Wat de Truienaar ziet van deze partijen is bovendien niet fraai. Geruchten over voorakkoorden, kandidaten die overstappen, steken naar elkaars kandidaten en deals met opiniepagina’s om bepaalde dossiers niet meer te vernoemen… De zweem van achterkamerpolitiek hangt sterk in de lucht bij de traditionele Truiense partijen, ook bij de oppositie.
15% wil niet meer gaan stemmen
Verontrustender is het feit dat 15% van de gepeilde Truienaren aangeeft niet meer te willen gaan stemmen. 10% van hen geeft aan niet te kunnen gaan stemmen omwille van omstandigheden, zoals geplande vakanties. Voor de gemeenteraadsverkiezingen van 13 oktober is de opkomstplicht afgeschaft. Meer dan ooit moeten politieke partijen mensen dus overtuigen dat hun stem telt. Alleen Ludwig Vandenhove heeft al geregeld hier naar verwezen op zijn sociale media.
De 15% stemmers die aangeven niet meer te willen gaan stemmen komen voornamelijk vanuit WOW of Vlaams Belang. Het zijn dus mensen die op zoek zijn naar een alternatief. Mochten deze mensen effectief niet komen opdagen, kan dat alsnog grote gevolgen hebben voor de zetelverdeling en bepaalde coalities kraken, of maken.
Conclusie
In 2018 probeerde Ludwig Vandenhove tijdens een debat op TVL het tij van de verkiezingen te keren door een voorakkoord tussen CD&V, Open VLD en N-VA bekend te maken. Zijn doel was om de betrokken partijen te schaden en het voorakkoord te neutraliseren Hij hoopte dat kiezers teleurgesteld zouden zijn door de ‘achterkamerpolitiek’. Of deze tactiek werkte, zullen we nooit weten, 2018 was immers bijna een letterlijke kopie qua resultaten als 2012.
Ook bij de verkiezingen van 9 juni werd de gedoodverfde winnaar, Vlaams Belang, in de laatste rechte lijn onderuit gehaald door een debat rond genderidentiteit.
Deze situaties tonen aan dat de laatste weken van de campagne cruciaal kunnen zijn voor het maken of kraken van een goed resultaat. Zulke voorvallen kan je niet controleren en je kan al zeker niet in de hand houden hoe de kiezer hierop zal reageren. Een goede campagne met een eigen verhaal dat ver weg staat van de ‘afbraakpolitiek’ die de laatste jaren in onze stad normaal is geworden is dus de boodschap.
Het is nu afwachten welke partij erin slaagt om de komende weken op een positieve manier de aandacht te trekken bij de Truiense kiezers. Een ding is zeker, de oude politieke recepten werken duidelijk niet meer.
