Voorakkoorden zijn volgens het nieuwe gemeentedecreet niet meer mogelijk. Maar Truienaren zijn een ras apart, dus probeerden volgens de laatste geruchten enkele politieke partijen in onze stad een voorakkoord te sluiten. En dat is niet naar de zin van verschillende kandidaten.
Sint-Truiden, een ras apart doet zijn slagzin weer eer aan door de recente geruchten over een voorakkoord. Iets wat volgens het nieuwe gemeentedecreet vrijwel onmogelijk wordt.
Even een opfrissing: Door het nieuwe gemeentedecreet wordt het meer dan ooit mogelijk om de burgemeester van je stad direct te verkiezen. De persoon met de meeste voorkeurstemmen, wordt namelijk automatisch burgemeester. Al zijn op dit gegeven wel enkele nuances van toepassing. (Bron)
De persoon met de meeste voorkeursstemmen krijgt 2 weken het initiatiefrecht om een coalitie te vormen. Lukt dat die persoon niet, dan wordt het speelveld opengetrokken.
Binnen een coalitie is het de persoon met het meeste aantal voorkeursstemmen van de grootste fractie die de burgemeester mag leveren. Kort gezegd: de grootste partij binnen de meerderheid krijgt de sjerp en binnen die partij is het stemmenkanon de persoon die burgemeester wordt.
Volgens de regels zoals ze nu zijn, is onderhandelen met de sjerp dus onmogelijk geworden. In het verleden gebeurde dit thans vaak. Kleinere partijen werden in een coalitie getrokken met de belofte dat ze x- aantal jaar burgemeester mochten zijn. Of partijen eisten de sjerp op maar lieten dan een aantal schepenposten schieten ten voordele van kleinere coalitiepartners. Dit was bijvoorbeeld het geval bij de vorige verkiezingen. CD&V, N-VA en Open VLD hadden in onze stad een voorakkoord gesloten. CD&V kwam hier als partij heel zwak uit de onderhandelingen. Als grootste partij van de meerderheidscoalitie kregen ze de burgemeesterssjerp, het voorzitterschap van de gemeenteraad en anderhalve schepen toegewezen.
Op die manier kon de junior partner in de coalitie, N-VA, een groter aantal schepenambten binnenhalen dan zijn eigenlijke gewicht in de coalitie. Iets wat met de verkiezingen in aantocht heel voordelig is. Schepenen die lang in het zadel zitten of die vanuit een actief mandaat campagne voeren zijn interessanter dan een reeks voormalige schepenen, bijvoorbeeld.
Lijstvorming
Momenteel lijken de nieuwe regels vooral de lijstvorming te treffen. In het verleden durfden bepaalde politieke partijen in onze stad wel eens beloftes maken aan kandidaten. Populaire volksfiguren werden dan over de streep getrokken om op een lijst te staan met de belofte dat ze een actief mandaat zouden ontvangen. Volgens de kandidaten die onze redactie kon spreken, is dit nog steeds gangbaar. Opvallend deze keer is wel dat er steeds meer getuigenissen onze redactie bereiken dat ook de sjerp wordt gebruikt om kandidaten te overtuigen. Iets wat op papier niet meer mogelijk is.
Stel dat een kandidaat de belofte krijgt dat ze de laatste twee jaar van de legislatuur, burgemeester mogen zijn. Hun schepenmandaat wordt dan doorgeschoven en de sjerp wordt doorgegeven. Alleen is dit complexer door het nieuwe gemeentedecreet. De kandidaat die de sjerp zou krijgen moet dan immers de persoon met het tweede meeste aantal stemmen zijn op de lijst die al de burgemeester leverde. Is die kandidaat dat niet, dan moet elke kandidaat tussen hem en het stemmenkanon formeel afstand doen van de sjerp. Tekenen die kandidaten een formulier waarbij ze afstand doen van een mandaat, dan nemen zij in principe ook afstand van het mandaat van schepen.
En welke kandidaat laat zo’n kans aan zich voorbij gaan?
Vooruit en Open VLD?
Wat we horen in de wandelgangen is dat er een voorakkoord/stevige gesprekken zouden zijn tussen Vooruit, Open VLD en … CD&V? We willen benadrukken dat alle partijen deze dit feit formeel ontkennen. Off the record worden er andere dingen gezegd.
Dat Vooruit en CD&V samen zouden werken in een volgend bestuur hoeft niet te verbazen. Volgens de peilingen die Sintruin Begot al even uitvoert, blijven zij ondanks alles steeds behoren tot de groep van grootste partijen van onze stad. Wel is duidelijk dat een derde partij in de coalitie nodig zal zijn. Vlaams Belang zou volgens onze peilingen immers stevig aan kracht winnen in onze stad. Vooruit probeert ondanks alles ook telkens het kiespubliek bij CD&V weg te jagen. Niet alleen door de partij constant te koppelen aan schandalen. maar ook door te proberen oude leden van de partij zoals Carl Nijssens naar hun lijst te trekken.
Open VLD, die al zo’n 70 jaar onafgebroken in de Truiense meerderheid zit, zou de derde partij in de coalitie worden. Thans horen we vanuit beide partijen (Vooruit en CD&V) de laatste weken steeds meer kritiek op de Truiense liberalen. Het is niet duidelijk of dit een manier is om de geruchten van een voorakkoord te ontkrachten of een manier om de liberalen te temperen. Strategisch gezien kan deze kritiek ook een manier zijn om een eventueel veeleisend Open VLD met de voeten op de grond te zetten in de onderhandelingen. Niet toevallig werd de laatste dagen door de Truiense oppositie en hun pagina’s referentie gemaakt naar een lopende audit die zich buigt over het aankoopbeleid van Stad Sint-Truiden. Hierin zouden verschillende oud-schepenen ter spraken komen van Open VLD en andere partijen.
Bevestigingen hebben we dus niet voor het voorakkoord maar er zijn de laatste maanden wel uitspraken gebeurd die het bestaan van zo’n akkoord bevestigen. Lijsttrekker Günther Dauw (N-VA) sprak zich in een interview met ons hard uit over een voorakkoord. Dauw zei in dit interview dat ook hij de geruchten over een voorakkoord heeft opgevangen.
Ook burgemeester Ingrid Kempeneers liet al uitschijnen dat ze een voorakkoord wel zag zitten. In een interview met ons meldde ze dat ze zich moet opstellen als een gewillige bruid. Kempeneers gaf ook aan dat ze het geen probleem zou vinden om iemand anders burgemeester te laten worden. (Lees meer hier.)
Kandidaten hebben het moeilijk
Uit de getuigenissen die onze redactie de laatste weken heeft ontvangen, blijkt echter dat (potentiële) kandidaten niet warm lopen voor een voorakkoord. Een goede samenwerking tussen de grootste partijen in onze stad vinden verschillende kandidaten thans logisch. Maar de manier waarop het politieke debat tot nu toe is gevoerd, zorgt voor onzekerheid.
“Ik snap niet hoe je met mensen in zee kunt gaan die je de laatste paar jaar zo aan de schandpaal hebt genageld….Onze stad heeft nood aan positiviteit, dat krijg je niet met mensen die alleen maar roepen dat alles slecht is maar zelf geen ideeën hebben…..Onze lijsttrekker wordt burgemeester en iedereen zal moeten luisteren….”
Anonieme uitspraken van voormalige en huidige lijstkandidaten
Wat vooral opvalt uit de getuigenissen van huidige en voormalige kandidaten, is dat er een grote nood aan positiviteit en vernieuwing is. Ook geven verschillende kandidaten aan dat ze niet op de hoogte waren van de nieuwe regels rond de verkiezingen. Sommigen geven zelfs aan zich bedot te voelen. Een teken dat de strategieën van vroeger duidelijk niet meer werken.
Oktober is nog ver weg. Iets wat geen hinder moet zijn voor partijen om al met elkaar te spreken. Onze stad heeft immers nood aan een sterke ploeg die met oplossingen zal komen. Maar het vel van de beer al verkopen voor die in het kieshokje is geschoten, lijkt vooralsnog een slechte strategie.
